Tork Konvertörlü Şanzıman Nedir?

Konforlu bir sürüş deneyimi sunması ve yoğun trafikte kolaylık sağlaması nedeniyle yaygın olarak kullanılır.

Tork konvertörü, içerisinde otomatik şanzıman yağı bulunan kapalı bir sistemdir ve üç ana bileşenden oluşur. Pompa motor krank miline bağlıdır ve sistemin içerisinde otomatik şanzıman yağını hareket ettirerek akışkan gücünü üretir. Şanzımana bağlı olan türbin, pompa tarafından hareket ettirilen yağın etkisiyle döner ve gücü şanzımana iletir. Stator ise pompa ve türbin arasındaki akışı optimize eder, verimliliği artırır ve torku yükseltir. Bu bileşenler, motorun ürettiği mekanik enerjiyi hidrolik enerjiye, ardından tekrar mekanik enerjiye çevirerek şanzımana iletir. Tork konvertörü, motor ile şanzıman arasındaki bağlantıyı kesintisiz bir şekilde sağladığından debriyaj pedalı bulunmaz ve araç durduğunda motor stop etmeden çalışmaya devam eder.

Tork Konvertörü Ne İşe Yarar?

Hidrolik prensiplerle tork konvertörü, motor ve şanzıman arasındaki güç aktarımını optimize eder. Kalkış anında ekstra tork üreterek aracın daha kolay hareket etmesini sağlar. Sistemin sağladığı bazı avantajlar şu şekilde sıralanabilir:

• Motorun ürettiği gücü hidrolik basınç aracılığıyla şanzımana ileterek aracın hareket etmesini sağlar.
• Özellikle düşük hızlarda motorun ürettiği torku artırarak aracın daha rahat kalkış yapmasına yardımcı olur.
• Hidrolik sistem sayesinde vites değişimleri sarsıntısız gerçekleşir ve daha konforlu bir sürüş sağlanır.
• Araç kırmızı ışıkta veya trafikte durduğunda motorun stop etmesini önleyerek sürekli olarak çalışmasını sağlar.
• Manuel şanzımandaki debriyaj sistemine gerek kalmadan otomatik olarak güç aktarımı yapar.
• Ağır yük taşıyan veya dik yokuş çıkan araçlarda motorun ani durmasını engelleyerek daha güvenli bir sürüş sunar.
• Şiddetli darbelere veya ani hız değişimlerine karşı motoru ve şanzımanı koruyarak aşınmayı azaltır.

Tork konvertörü, otomatik şanzımanlı araçların en önemli parçalarından biri olup sürüş konforunu artırırken motor ve şanzıman arasındaki verimli güç aktarımını sağlar. Günümüzde gelişmiş teknolojilerle daha verimli hale getirilen tork konvertörleri, modern otomatik şanzıman sistemlerinin vazgeçilmez bileşenleri arasında yer alır.

Tork Konvertörü Ömrü Ne Kadardır?

Tork konvertörünün ömrü kullanım koşullarına, sürüş tarzına ve düzenli bakım yapılıp yapılmadığına bağlı olarak değişiklik gösterir. Genellikle 200.000 - 250.000 kilometre arasında sorunsuz çalışır. Ancak ağır yük taşıyan araçlarda, sık dur kalk yapılan şehir içi kullanımlarda ve düzenli bakım yapılmadığında kullanım ömrü daha kısa olabilir.

Tork konvertörü, otomatik şanzıman yağı ile çalışır. Kirli veya eksik yağ, aşınmayı hızlandırarak ömrünü kısaltır. Her 60.000 - 100.000 km arasında yağ değişimi yapılmalıdır. Ani hızlanmalar, sert frenlemeler ve agresif kullanım tork konvertörüne aşırı yük bindirerek aşınmasını hızlandırır. Sık sık ağır yük taşıyan veya dik yokuşlarda kullanılan araçlarda sistem daha fazla zorlanır, bu durum ömrünü azaltabilir.

Yüksek sıcaklık tork konvertörünün içindeki bileşenleri olumsuz etkiler. Radyatör veya şanzıman yağı soğutucusunda problem varsa aşırı ısınma nedeniyle tork konvertörü daha çabuk yıpranır. Bazı araçlarda kullanılan sistemler daha dayanıklı malzemelerden üretilirken, bazı modellerde daha erken aşınmalar görülebilir. Tork konvertörü doğru kullanım ve düzenli bakım ile uzun yıllar sorunsuz çalışabilir. Ancak arıza belirtileri göz ardı edilir ve bakım ihmal edilir ise erken aşınma nedeniyle değiştirilmesi gerekebilir.

Tork Konvertörü Hangi Araçlarda Var?

‘Tork konvertörü hangi araçlarda var?’ sorusu, araç sahiplerinin merak ettiği bir konudur. Tork konvertörü, genellikle otomatik şanzımanlı araçlarda bulunan bir bileşendir. Hidrodinamik prensiplere göre çalışan bu sistem, motor gücünü şanzımana ileterek debriyaj ihtiyacını ortadan kaldırır. Klasik tork konvertörlü şanzıman kullanan araçlar arasında Mercedes-Benz, BMW, Audi, Ford, Toyota, Volkswagen, Honda ve Opel gibi markaların birçok modeli yer alır. Yumuşak ve sarsıntısız vites geçişleri nedeniyle lüks sedanlar ve SUV modelleri genellikle bu sistemi bulunduran otomatik şanzımanlara sahiptir. Otobüs, kamyon ve iş makineleri gibi ağır ticari araçlarda da tork konvertörü içeren otomatik şanzıman sistemleri bulunur. Bu sistem özellikle konfor, dayanıklılık ve yüksek tork aktarımı gerektiren otomatik vitesli araçlarda kullanılır. Günümüzde birçok binek ve ticari araçta yaygın olarak tercih edilir. CVT şanzıman (Sürekli Değişken Şanzıman) kullanan araçlarda ise tork konvertörü yerine kayış-kasnak sistemi vardır.

Tork Konvertörü Arızası

Tork konvertörü, şanzıman yağı ile soğutulur. Yetersiz yağ seviyesi, kirlenmiş yağ veya soğutma sisteminde yaşanan bir problem sistemin aşırı ısınmasına neden olabilir. İç bileşenlerin deformasyona uğramasına neden olan bu sorun, zamanla sistemin arızalanmasına yol açar. Tork konvertörünün düzgün çalışması için otomatik şanzıman yağı kritik bir öneme sahiptir. Eksik, kirli veya yanlış viskozitedeki yağ, hidrolik basınçta düşüşe sebep olarak verimli çalışmayı engeller.

Modern tork konvertörleri, belirli hızlara ulaştığında doğrudan güç aktarımı sağlamak için bir kilitleme kavramasına sahiptir. Kavrama mekanizmasının arızalanması motor devrinin dalgalanmasına, yakıt tüketiminin artmasına ve aracın verimsiz çalışmasına neden olabilir. Arıza durumunda motorun ürettiği güç verimli şekilde şanzımana aktarılamaz. Araç kalkış sırasında zorlanır veya hızlanmada gecikmeler yaşanabilir. Hızlanma sırasında araçta belirgin sarsıntılar hissediliyorsa tork konvertörü içindeki bileşenlerin aşındığı veya kilitleme mekanizmasında sorun olduğu düşünülebilir. Aracınızın her türlü bakım ve onarım ihtiyacı için Bosch Car Service istasyonlarını ziyaret edebilir, sorunlarınıza hızlı şekilde çözüm bulabilirsiniz.