Araç muayenesi, trafikte seyreden araçların güvenli bir şekilde kullanılabilmesi için zorunlu bir denetim sürecidir. Bu muayene, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun 34. maddesi uyarınca gerçekleştirilir. Muayene işlemi, kazaların önlenmesi ve araçlardaki olası kusurların giderilmesi amacıyla yapılır.
Muayene sırasında aracın test edilmesi için gerekli belgeler hazırlanır. Araç muayenesi için yanınızda bulundurmanız gereken belgeler arasında ruhsat, kimlik ve daha önceki muayene belgesi bulunur. Bu belgeler, muayene sürecinin sorunsuz ilerlemesi açısından gereklidir. Aracın muayeneye girmeden önce iyi bir durumda olduğundan emin olunmalıdır. Bu aşamada aracın genel kontrolünü yapmanız önerilir. Lastiklerin durumu, frenlerin düzgün çalışıp çalışmadığı, ışıkların ve sinyal lambalarının çalışıp çalışmadığı kontrol edilmelidir. Ayrıca motor ve yağ seviyelerini kontrol ederek aracın teknik bir sorun yaşanması ihtimalini azaltmak gerekir.
Muayene öncesi aracın iç kısmını ve dışını temizlemek de iyi bir tercihtir. Temiz bir araç, muayene sırasında yapılan değerlendirmelerin daha olumlu sonuçlanmasına yardımcı olur. Bakım ve onarımları yapılmış bir aracı muayeneye götürmek, olası sorunların önüne geçer. Randevunuzu onayladıktan sonra belirtilen gün ve saatte muayene istasyonuna giderken zamanında orada olmayı unutmayın. Randevular genellikle yoğun olabileceğinden, zamanında gelmek işlemlerin hızlıca tamamlanmasına yardımcı olacaktır.
Tüm işlemler tamamlandığında, muayene sonucu görevliler tarafından getirilir. Eğer araç tüm kontrollerden geçerse, yeni bir muayene belgesi verilir. Ancak araç muayeneden geçemezse, belirtilen kusurların giderilmesi için bir süre verilir. Bu süre içinde gerekli onarımları yaptırarak tekrar muayeneye girebilirsiniz. Bu kusurların bulunduğu listeye ağır kusur listesi adı verilir.
Araç muayenesi, trafik güvenliğini sağlamak ve araçların uygunluk durumunu kontrol etmek için yapılan zorunlu bir süreçtir. Araç sahibi olan herkes, belirli aralıklarla araç muayenesini yaptırmakla yükümlüdür. Muayene istasyonunda ilk olarak, araçların genel durumu incelenir. Bu aşamada aracın dış görünümü, araç karoseri, kaportası ve camları kontrol edilir. Çizikler, paslanmalar veya çatlaklar gibi dış hasarlar, muayene sırasında belirlenen kriterlere göre değerlendirilir. Herhangi bir hasar tespit edilirse, aracın uygunluk durumu olumsuz etkilenir. Bir diğer önemli kontrol nokta, aracın fren sistemidir. Frenlerin performansı, sistemin eksiksiz çalışıp çalışmadığı, fren balataları ve fren sıvısının durumu gibi unsurlar incelenir. Ayrıca aracın aydınlatma sistemleri de gözden geçirilir. Farlar, stop lambaları, sinyal lambaları ve plaka lambalarının düzgün çalışıp çalışmadığına bakılır. Araçların süspansiyon ve direksiyon sistemi de muayene sırasında kontrol edilir. Süspansiyon sisteminin sağlamlığı ve direksiyonun hassasiyeti, yol tutuşunu etkileyen önemli faktörlerdir. Bu sistemlerde herhangi bir sorun olması, sürüş güvenliğini tehlikeye atar.
Motor ve egzoz emisyon seviyeleri, araç muayenesinin bir diğer önemli bölümünü oluşturur. Araçların emisyon değerlerinin çevre dostu standartlara uygun olup olmadığı kontrol edilir. Güvenli bir sürüş için lastiklerin iyi durumda olması büyük önem taşır. Son olarak aracın iç güvenlik özellikleri de kontrol edilir. Emniyet kemerleri, hava yastıkları, ilkyardım kiti, yangın söndürme tüpü gibi diğer güvenlik donanımları da muayenede değerlendirilir. Bu unsurların düzgün çalışması ve araçta mevcut olması, olası kazalarda hayat kurtarıcı rol oynayabilir. Randevu öncesi bu noktalara dikkat ederek bakımları yaptırmak hem aracın muayeneden geçmesine hem de güvenli bir sürüş deneyimi sağlanmasına yardımcı olacaktır.
Araç muayene öncesi yapılması gerekenler yerine getirildiğinde süreç de sorunsuz geçer ve onay almak kolaylaşır.
Her aracın belirli bir muayene dönemi vardır ve bu tarihin geçmemesi önemlidir. Eğer süreniz bittiyse, trafiğe çıkmadan önce muayene işlemini yaptırmalısınız. Bu işlem için TÜVTÜRK kurumu yetkilendirilmiştir ve her ilin belirli ilçelerinde muayene yapılan istasyonlar belirlenmiştir. Araç kimin adına kayıtlı ise e-Devlet üzerinden TÜVTÜRK modülüne bağlanabilir ve randevu talebinde bulunabilir. Muayene öncesinde araçtaki temel kontrolleri gerçekleştirmek faydalı olacaktır.
Motorlu ya da elektrikli olan her taşıtın gözle anlaşılmayacak birçok sorunu olabilir. Aracınızı muayene öncesinde kontrol ettirmek ve gereken bakım ya da onarımların yapılmasını sağlamak için en yakın Bosch Car Service merkezinden destek alabilirsiniz.
Trafiğe çıkan motorlu araçların teknik yeterliliğini, güvenliğini ve çevreye uygunluğunu kontrol etmek isteyen sürücüler ‘araç muayenesi nasıl yapılır?’ sorusuna yanıt arar. Türkiye’de araç muayenesi TÜVTÜRK tarafından yürütülür ve muayenesiz araçların trafiğe çıkması yasal olarak yasaktır. Araç muayenesi süreci randevu alma, evrak hazırlığı, muayene işlemi ve sonuç değerlendirme olmak üzere birkaç temel adımdan oluşur.
Araç sahipleri, TÜVTÜRK’ün resmi internet sitesi veya çağrı merkezinden ücretsiz randevu alarak muayene sürecini başlatabilir. TÜVTÜRK istasyonları randevusuz hizmet vermediği için önceden randevu almak zorunludur. Araç sahibi, randevu aldığı TÜVTÜRK istasyonuna belirlenen saatte giderek giriş kaydını yaptırır. Araç muayene ücreti nakit olarak ödenir. Muayene sürecinde, araç trafik güvenliği ve çevre uygunluğu açısından detaylı olarak incelenir. El freni, disk ve balataların durumu, fren mesafesi ölçülür. Direksiyon sistemi ve süspansiyon parçaları kontrol edilir. Farlar, sinyaller, fren lambaları ve plaka aydınlatması test edilir. Lastiklerin diş derinliği, basıncı ve aşınma durumu incelenir. Egzozdan çıkan gazların çevre standartlarına uygun olup olmadığı ölçülür. Şase numarası, gövdede çürük ve korozyon olup olmadığı kontrol edilir. Tüm kemerlerin çalışıp çalışmadığı, iç aksamlar ve gösterge paneli incelenir.
Muayene sonucunda araç kusursuz, hafif kusurlu veya ağır kusurlu olarak değerlendirilir. Kusursuz veya hafif kusurlu araçlar muayeneden geçer ve rapor düzenlenir. Hafif kusurlar düzeltilmesi önerilen ancak tekrar muayeneye gerek olmayan kusurlardır. Ağır kusur durumunda araç muayeneden geçemez. Tespit edilen sorunlar giderildikten sonra 30 gün içinde ücretsiz tekrar muayeneye girme hakkı vardır. Araç muayenesi tamamlandıktan sonra raporun ve yapıştırılan muayene etiketi kontrol edilerek araç sahibine teslim edilir.
Araç muayenesi, trafik güvenliğini sağlamak, araçların mekanik sağlamlığını kontrol etmek ve çevresel standartları korumak adına zorunlu bir uygulamadır. Bu süreci sorunsuz geçirmek için randevu almak, gerekli evrakları eksiksiz hazırlamak ve aracın temel bakımını yaptırarak muayeneye gitmek önemlidir.
Türkiye’de araç muayene süreleri, aracın türüne ve kullanım amacına göre değişiklik gösterir. Araç sahiplerinin belirlenen muayene süresi içinde TÜVTÜRK istasyonlarında araçlarını kontrol ettirmeleri zorunludur. Muayene süresi dolan araçlar, trafiğe çıkamaz ve cezai işleme tabi tutulabilir. Binek araçların ilk üç yıl boyunca muayene zorunluluğu yoktur. Üçüncü yılın sonunda ilk muayene yapılır. Daha sonraki yıllarda her iki yılda bir muayene tekrarlanır. Ticari araçlar için ilk bir yılın sonunda muayene yapılır. Devam eden yıllarda her yıl muayene yaptırılması zorunludur. Motosikletler ve motorlu bisikletler ilk üç yıl muayene gerektirmez. Üçüncü yılın sonunda ilk muayene yapılır ve sonraki yıllarda her iki yılda bir tekrar edilir.
Muayene süresi geçmiş araçlar trafiğe çıktığında trafik cezası ile karşı karşıya kalabilir. Eğer araç muayenesiz şekilde trafikte yakalanırsa cezai işlem uygulanır ve araç trafikten men edilebilir. Zorunlu trafik sigortası yaptırılsa dahi muayenesi olmayan araçlar sigorta kapsamında değerlendirilmez. Araç sahipleri, muayene süresi dolmadan önce TÜVTÜRK’ten randevu alarak muayenelerini zamanında yaptırmalı ve gecikme durumunda ek ceza ödememek için belirtilen süre içinde işlemlerini tamamlamalıdır.
‘Araç muayenesinde nelere bakılır?’ sürücülerin merak ettiği bir konudur. Muayene sırasında yapılan işlemler şu şekilde sıralanabilir:
Araç muayenesi sırasında yukarıdaki kontrollerin tamamı yapılır ve herhangi bir kritik eksiklik veya kusur tespit edilirse, araç ağır kusurlu veya emniyetsiz olarak değerlendirilerek muayeneden geçemez.